Dit jaar viert Amsterdam een groots jubileum: de stad bestaat 750 jaar. Amsterdam heeft veel te bieden, zowel voor bewoners als voor bezoekers. Dat was vroeger ook al zo. Kijk door Rembrandts ogen naar Amsterdam en ontdek wat de stad 400 jaar geleden al uitzonderlijk maakte. Bewonder oude gebouwen, bijzondere plekken en een mooie omgeving. Geniet van kunst, cultuur en vermaak. Ontmoet interessante mensen. Spot bekende Amsterdammers. En kom erachter of de stad in de 17de eeuw ook al een rosse buurt had. Je ziet het allemaal in deze tentoonstelling met 60 prenten en tekeningen uit de collectie van Museum Rembrandthuis.
Thema’s in de tentoonstelling
De stad
Oude gebouwen
De aantrekkingskracht van Amsterdam zit voor een groot deel in de eeuwenoude gebouwen. De grachten gordel is tegenwoordig een van de meest gefotografeerde plekken ter wereld. Rembrandt had ook een voorkeur voor oude gebouwen. Maar in zijn geval waren dat niet de grachtenpanden – dat was nieuwbouw in zijn tijd. Rembrandt keek naar nog oudere gebouwen zoals de ruïne van het middeleeuwse stadhuis. Daar maakte hij ter plekke tekeningen van.
Mensen kijken
Wanneer je in de zeventiende eeuw over straat liep in Amsterdam kwam je allerlei verschillende mensen tegen. Op de ene straathoek werd je om een aalmoes gevraagd, op de volgende schudde je een excentrieke marskramer de hand. Onderweg liep je een dronkaard, een expat en een intellectueel tegen het lijf. Eigenlijk precies zoals nu. De ideale stad voor Rembrandt, die al die verschillende mensen fascinerend vond.
Bijzondere plekken
Amsterdam heeft van die speciale plekken, waar mensen graag naartoe gaan. Een mooi uitzichtpunt of een bijzonder monument, bijvoorbeeld. Rembrandt wandelde graag en bezocht ook van die bijzondere plekken – even stilstaan en genieten.
Een mooie omgeving
Een mooie stad kan niet zonder mooie omgeving. In de zeventiende eeuw was Amsterdam veel kleiner dan nu en begon het platteland al aan het einde van Rembrandts straat. Rembrandt hield van het vlakke polderland rond Amsterdam: hij maakte er veel meer prenten van dan van de stad zelf. Soms met een verzonnen toevoeging. Al deze plekken liggen inmiddels in buitenwijken van Amsterdam.
Buurtgenoten
Rembrandts buurt was een culturele en economische smeltkroes. Hier woonden kunstenaars, kooplieden, Joden en Zwarte Amsterdammers. Rijk en arm naast elkaar. Voor Rembrandt waren zijn buren een grote bron van inspiratie. Maar een goede buur betekende voor Rembrandt ook een winstgevende buur: sommige van zijn buurtgenoten waren ook zijn opdrachtgevers.
Bekende Amsterdammers
Een beetje grote stad heeft natuurlijk ook bekende inwoners. Die geven glamour aan het stadse leven. Rembrandt kende veel beroemde Amsterdammers, omdat hij portretten van ze had gemaakt. Opvallend aan zijn portretprenten is dat er geen beroemde Amsterdamse vrouwen tussen zitten – terwijl die er toch zeker waren.
Kunst en cultuur
Nu is Amsterdam de stad met de meeste musea van Nederland. Maar ook in de zeventiende eeuw kwam je hier naartoe om van kunst en cultuur te genieten. Musea bestonden nog niet, maar je kon bij verzamelaars thuis kunst bekijken of veilingen bezoeken. Rembrandt had natuurlijk zijn eigen verzameling met prenten en tekeningen, niet alleen van Hollandse kunstenaars, maar ook van Duitse en Italiaanse.
Vermaak
Entertainment is nu misschien wel een van de belangrijkste attracties van Amsterdam – van bioscopen en casino’s tot rondvaartboten en voetbalstadions. Aan dat aanbod konden ze in de zeventiende eeuw niet tippen, maar er was ook toen al van alles te doen. Zo was er in september kermis op de Botermarkt en kon je twee keer per week naar het theater in de Schouwburg. En dan waren er natuurlijk nog de herbergen, dranklokalen en speelhuizen, waar ook muziek werd gemaakt.
Losse zeden
Amsterdam is een stad waar veel kan en de moraal niet al te streng is. Het Red Light District is tegenwoordig zelfs een toeristische attractie. In de zeventiende eeuw was er ook al een rosse buurt waar sekswerkers hun klanten ontvingen, veelal zeelui. Met name de toenmalige Ridderstraat en Jonkerstraat – in de buurt van de Nieuwmarkt – waren berucht om hun bordelen. Misschien zien we de sekswerkers ook wel in Rembrandts prenten – als modellen die naakt voor hem poseerden.
Publicatie
Bij de tentoonstelling Rembrandt & Amsterdam verschijnt een mooi vormgegeven publicatie waarin alle tentoongestelde etsen worden omschreven. De publicatie is de derde in een thematische serie over Rembrandts etsen uit de collectie van Museum Rembrandthuis. De publicaties Rembrandt & de liefde en Rembrandt & de wereld zijn los verkrijgbaar. Tekst en redactie zijn van Nathalie Maciesza en Epco Runia, beiden verbonden aan het museum. De publicatie Rembrandt & Amsterdam is mogelijk gemaakt dankzij genereuze steun van Zadelhoff Cultuurfonds.
