
Transcriptie 3
Jan Six, ‘De Grote Pandora’, 1650-1700
Rechterpagina
Vrientschap
Die rijk is wort benijt, die kaal[i] is wort gemijt,
wie heeft’er dan vrienden?
–
Valsche vrienden zijn als de[ii] rivieren die torrentium instar in de zomer
droogh zijn als men ze meest van noden heeft
en als de sonnewijzers als ’t donker weer is.
–
Ista non est amicitia, sed conjuratio
–
Amicitiae summa est amicium sibi aequere
–
De vrientschap vermeerdert het geluk,
en vermindert de tegenspoet
–
Les liens de la vertu doivent estre plus estroits
que ceux du sang; l’homme de bien estant plus
proche de l’homme de bien, par la ressamblan-
ce des moeurs, que le fils ne l’est de son pere,
par la ressamblance du visage
–
Cavende inimicorum insidie et amicorum invidia[iii]
quod ultimum ego diu expertus sum .I SIX.
–
Men moet niemant zo hoogh prijsen
dat men hem daar na (als hij het verkurf)
niet zoude kunnen laken
–
Een vriend, geen vijand
–
Ex terra singulis annis, ex amicitia quo vis momento
fructus proveniunt
–
’t Geluk toont den man, het ongeluk zyn vrienden
–
Men moet zijn vrienden niet meer zeggen
als men hebben wil dat de vijanden weten
–
Zeg uw vriend zo veel als je wel mooght
lijden dat uw vijand weet
–
Een goed vriend vermeerdert het geluk
vermindert het ongeluk
–
Zij klagen meer over ’t verlies van haar gelt
als van een goed vriend.
–
Men gebruikt een schilder die welgeconterfeit
heeft, zo moet men ook een vriend zoeken
die goede vriendschap met anderen gehouden
heeft
Linkerpagina
Vriendschap
Zijt niemand vyand, een mans vriend
betracht dat tot de vrede diend
Wacht u zelfs voor uwe vrienden
maakt u verre af van den menschen die macht
heeft[iv] om te doden
L’obstination est louable quand c’est pour soustenir la verité.
Eadem cupere eadem odisse inter bonos amicitia,
inter malos factio est.
_______________________
[i] ‘Kaal’ in de betekenis van: arm. Dus: wie arm is, wordt gemeden.
[ii] Verbeterd uit: een.
[iii] Daarboven (bij)geschreven: Cleobulus.
[iv] Verbeterd uit: heb.
Getranscribeerd door Jaap van der Veen
Jan Six, Pandora en vroedschap, na 1667
Vrientschap Hartevrient
In noot kan[i] men de vrienden, in welvaart noch
meer. Zo ze niet nijdig zijn
Men moet zijn eer[ii] naasten wel doen als zich
zelven, dat is om dat ons daar na te beter
zoude zijn
De vrientschap die men bij de wijn maakt
pist men weer tegen de muur uit
Amicitia sal vitae[iii]
Vrienden in den noot
Twintig in een loot[iv]
Major minori Sc. indiget[v]
[rechts op pagina]
Een wijnstok op
een ulm wassende[vi]
Benevolentia is genegentheit tot iets dat men minder acht als zich zelfs
Amicitia gelijk
Amor meerder
[rechts op pagina]
Het object zijnde een deel
en gij een deel, makende
samen een geheel
Heb een vrient, geen vijant.
[rechts op pagina]
Zijt een mans vrient
niemans vijant
Eige liefde blint of ziende
veroorzaakt duegt en onduegt[vii]
Denk minder om[viii] de vrienden die u de voorspoet gaf[ix]
als die u de tegenspoet niet benam, want
die een out[x] vrient vergeet heeft hem meest van noden
_______________________
[i] Lees voor ‘kan’: kent. Het gezegde luidt: in nood leert men zijn vrienden kennen.
[ii] Zeer twijfelachtige lezing.
[iii] Sal vitae amicitia, vriendschap is het zout des levens.
[iv] Een variant op het gezegde: vrienden in nood, honderd in een lood, oftewel: wanneer zich problemen voordoen, laten vrienden je vaak in de steek.
[v] Te lezen als: major minori sc. [=scilicet] indiget, het meerdere heeft uiteraard het mindere nodig.
[vi] Christelijke symboliek. De wijnstok is de klimplant waaraan druiven groeien, de ‘ulm’= olm is onvruchtbaar hout, ‘wassende’ = groeiende. De wijnstok heeft ondersteuning nodig en vindt die bij de olm..
[vii] Deugd en ondeugd.
[viii] Erboven geschreven (in grafiet?) als variant: niet zozeer.
[ix] Erboven geschreven (in grafiet?) als variant: gegeven heeft.
[x] Er staat wellicht ‘owt’, maar oud zal zijn bedoeld.
Getranscribeerd door Jaap van der Veen